Roślinne komórki macierzyste są coraz bardziej powszechnym składnikiem występującym w kosmetykach. Jest to jedna z innowacji, która urozmaica skład kosmetyku, tym samym wzbudzając zainteresowanie konsumentów. Czy obecność komórek macierzystych jest jednak elementem wzmacniającym efektywność produktów, czy jedynie nowym atrakcyjnym dodatkiem o profesjonalnym wybrzmieniu?
Czym są komórki macierzyste u zwierząt i roślin?
Komórki macierzyste są niewyspecjalizowanymi i pierwotnymi komórkami występującymi
we wszystkich organizmach roślinnych i zwierzęcych. Mają one zdolność do samoodnawiania (nieograniczonej zdolności do podziałów) oraz różnicowania do innych typów komórek. Większość komórek organizmu pełni określoną funkcję i nie jest w stanie różnicować się do innego typu. Przykład mogą stanowić komórki mięśniowe, które nie są zdolne do przekształcenia się do komórek skóry i pełnienia tej samej funkcji.
Ze względu na zdolność do różnicowania komórki macierzyste można podzielić na:
- totipotencjalne – mogą przekształcać się w każdą komórkę organizmu,
- unipotencjalne – mogą przekształcić się do jednego, określonego rodzaju komórek ( np. keratynocyty w naskórku),
- multiponecjalne – mają zdolność do różnicowania się do komórek o podobnych właściwościach,
- pluripotencjalne – są zdolne do różnicowania się do każdego typu komórek poza komórkami struktur pozazarodkowych.
Komórki macierzyste roślin powstają natomiast w merystemie wierzchołkowym łodygi i mają charakter pluripotencjalny. Dzięki tej właściwości rośliny są zdolne do wzrostu i tworzenia nowych organów przez wiele lat.
Zastosowanie komórek macierzystych
Komórki macierzyste ludzkiego pochodzenia są coraz powszechniej wykorzystywane i znajdują zastosowanie w medycynie estetycznej, czy w terapiach wielu chorób. Iniekcyjnie wszczepione są zdolne do odnowy uszkodzonej tkanki. Komórki nie zostaną także odrzucone ze względu na to, że pochodzą z tego samego organizmu.
W medycynie estetycznej stosuje się komórki macierzyste pochodzące z krwi obwodowej oraz tkanki tłuszczowej, które następnie wprowadza się do organizmu metodą iniekcji śródskórnej. Należy jednak pamiętać, że wraz z wiekiem i naturalnym starzeniem się organizmu, liczba komórek macierzystych mimo wszystko maleje, zatem ich zawartość będzie większa
w młodym organizmie. Jednym z najcenniejszych źródeł komórek jest krew pępowinowa, która jest aktualnie wykorzystywana w lecznictwie.
Czy można jednak stosować komórki macierzyste zewnętrznie, np. wprowadzając je do kremu, czy serum? Niestety, zgodnie z Ustawą o kosmetykach z dnia 30.03.2001 r. prawo w Polsce zabrania wykorzystywania ludzkich komórek i tkanek w produkcji kosmetyków. Podjęto więc alternatywne działania w postaci wprowadzenia do preparatów roślinnych komórek macierzystych, którym przypisuje się dobroczynne działanie na skórę. Czy słusznie?
Skuteczność roślinnych komórek macierzystych w kosmetykach
W jaki sposób roślinne komórki macierzyste zawarte w kosmetykach miałyby różnicować się do komórek ludzkich? Niestety ze względu na różnorodność gatunkową nie jest to możliwe. Fizjologia ludzkiego organizmu niewątpliwie różni się od fizjologii roślin, zatem wywoływanie opisanego działania jest niezgodne z naturą.
Odnosząc się jednak do samej skuteczności komórek macierzystych, należy zwrócić uwagę na fakt, iż roślinne komórki macierzyste wprowadzone do kosmetyków są martwe. Tego typu hodowlom komórkowym in vitro należy zapewnić idealne warunki, m. in. Odpowiednie pH, temperaturę, czy zachowaną sterylność. Kosmetyk stanowi doskonałe środowisko mikrobiologiczne i jest podatny na wszelkie działanie czynników środowiskowych, a tym samym nie stanowi on właściwych warunków, w których mogłyby przetrwać komórki macierzyste.
Co znajdziemy zatem w tego typu preparatach? Ekstrakty roślinne pochodzące z owych komórek, bogate w hormony roślinne, lipidy, białka, witaminy i inne antyoksydanty
W produkcji wykorzystuje się rośliny nadzwyczajnie odporne na trudne czynniki środowiska zewnętrznego, m.in. szwajcarską jabłoń, różę alpejską, wąkrotę azjatycką, winogrona, liście pomidora, czy czarne winogrona. Ekstrakty pozyskiwane z wymienionych roślin wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe, wygładzające, czy nawilżające.